Voorkomen is beter dan genezen. Het klinkt zo makkelijk, maar preventief werken is een hele kunst. In de pilot ErWelzijn onderzoeken Bram Buiting en Rob Bisseling een nieuwe aanpak. “Life events – zoals een echtscheiding – zijn belangrijke signaleringsmomenten om de veerkracht van mensen te versterken. Zo kun je opvolgende problematiek voorkomen.”
Zeven jaar geleden ging Bram Buiting aan de slag als directeur van Stichting Welzijn Lochem. De inrichting van de organisatie ging op de schop en projectmatig werken werd het devies. Het liep gesmeerd, maar toch knaagde er iets. Bram: “Je kunt de dingen wel góéd doen, maar doe je ook de goede díngen? Die vraag bleef bij me hangen. Ondanks ons preventieve werk moesten we toch vaak opschalen naar professionele hulp. Blijkbaar lukte het niet goed om erger te voorkomen.”
De mythe van preventie
Samen met zijn kompaan Rob Bisseling – conceptontwikkelaar – dook hij in het onderwerp, met een prikkelende notitie als resultaat: De mythe van preventief werken. De crux van dat verhaal: “We proberen problemen te voorkomen die al gebeurd zijn. Dat is wat er misgaat in het preventieve veld”, aldus Bram. Maar hoe moest het dan wel? “We ontdekten dat van heel veel problemen de oorzaken en de gevolgen al in kaart zijn gebracht. Echtscheiding bijvoorbeeld is een echte trigger voor latere problematiek: 40% van de vrouwen komt hierdoor in financiële problemen.”
Life events
Ingrijpende gebeurtenissen in het leven van mensen – zoals die echtscheiding, maar ook een verhuizing, ontslag of het verlies van een partner – wijzen dus vooruit naar latere problematiek. “Als je zulke life events en de gevolgen in beeld hebt, kun je hier preventief mee aan de slag”, zegt Bram. Met financiële hulp vanuit de Zorgregio (in het kader van het Actieprogramma Zorg voor de Jeugd) ontwikkelde het team van ErWelzijn de Atlas Life Events. Die brengt events en de mogelijke gevolgen in beeld. “Het signaleren van life events heeft nu een centrale plek in ons werk.”
Laagdrempelige hulp
Maar hoe bied je hulp aan mensen die nog geen probleem ervaren? Je zoekt immers pas steun als er echt iets mis is? Rob: “De crux is om deze preventieve hulp superlaagdrempelig aan te bieden. Op de plek waar iemand al is: op het werk, op school, bij de vereniging – en op zo’n manier dat de hulp aansluit op vragen die een persoon nú heeft. Is iemand net gescheiden, dan kun je prima een gesprek aanbieden over de verandering van inkomenssituatie. Mensen staan daar op zo’n moment zelfs heel open voor. En dan kun je aangeven welke voorzieningen de gemeente heeft om een inkomensterugval op te vangen. Zo kun je voorkomen dat iemand in de schuldhulp belandt.”
Ontschotten
Deze manier van werken vraagt wel een andere manier van organiseren. Om life events te signaleren heb je allerlei partijen nodig. Bram: “ErWelzijn begeleidt het lokale netwerk – zoals de welzijnsorganisatie, de huisarts en de gemeente – om meer impact te hebben in het preventieve werk. In die samenwerking loop je regelmatig tegen schotten aan, vooral financieel. Maar de decentralisatie biedt ook kansen om nieuwe netwerken te vormen.” En gelukkig wordt er binnen gemeenten, zorg, welzijn, hulpverlening en bedrijfsleven heel enthousiast gereageerd op ErWelzijn, ziet Rob: “We springen in op een behoefte aan een methode die écht werkt om opvolgende problemen te voorkomen.”
Meetbaar
Dát de nieuwe aanpak werkt, staat buiten kijf. Want de resultaten van de ErWelzijn-methode zijn goed te meten. Bram: “Je kunt bijvoorbeeld zien of jouw interventies zorgen dat er minder schuldhulptrajecten zijn na echtscheiding. En als we in het preventieve veld meer laagdrempelige interventies doen met kinderen, zien we dat de caseload bij jeugdzorg omlaaggaat. We willen de methode dan ook verder gaan uitwerken, zodat meer gemeenten ervan kunnen profiteren.”
Meer over deze pilot lees je op erwelzijn.nl. Ben je benieuwd wat ErWelzijn voor jouw gemeente kan betekenen? Dan kun je contact opnemen met Bram Buiting.